* 'धनगर' जनसमूह के जनजातियो कि सूची-
* 'धनगर'-
(संस्कृत-'धन-आगर',
English-'House of wealth', हिंदी-'धन/ संपत्ती का भांडार', मराठी-'धनाचे आगार') मतलब विभिन्न कुल के अनेक पशुपालक जनजातीयो का एक अतिप्राचीन समूह है | प्राचीन समय में संपत्ती (धन) पशुओं की खासकर गायों कि संख्या से मापा जाता था | धनगर जनसमुह कि जनजातीया पुरे भारतीय उपमहाद्वीप में फैली हुई है | 'धनगर' जनसमूह अलग-अलग जनजातियो में बटा हुआ है | संशोधको के मुताबिक 'धनगर' जनसमूह भारत के अनेक जनजातीयो के पूर्वज माने जाते है | पशुपालक जनजातियो को घुमंतूक, टोली, गिरीजन ऐसे अलग-अलग नाम दिये गये है | मेरे आज तक के अभ्यासनुसार २९ राज्यो में ६० से अधिक पशुपालक जनजातीया अस्तित्व में है | इसलिये 'धनगर' यह नाम 'राष्ट्रीय परिभाषा' में अधिक प्रचलित हो गया है |
* 'धनगर' जनसमूह के जनजातियो कि सूची-
१) आंध्रप्रदेश- कुरुवा, गोलवड्ड, यादव, गोल्ला.
२) अरुणाचल प्रदेश- शेरडूक्पेन, खामप्टि, मोनपा, नगा.
३) आसाम- गड्डी.
४) बिहार- खोंड, अहिर, गडरिया, घोसी.
५) छत्तीसगढ- माहतो, रावत.
६) गोवा- गवळी.
७) गुजराथ- भरवाड, रबारी/रायका, वाग्री/वाघरी, चारण, गवळी, मेर, बघेल, जाट.
८) हरियाणा- गुर्जर, अहिर, गडेरिया.
९) हिमाचल प्रदेश- गड्डी, गुज्जर, किन्नौरा, हाटी/हट्टी.
१०) जम्मू आणि काश्मीर- बकरवाल, गड्डी, गुज्जर, चांगपा/चाम्पा, डोगरा, रथ/रट्टा.
११) झारखंड- गौर, उरिया.
१२) कर्नाटक- कुरुबा, गौडा, गोल्ला, हट्टीकार, टोडा.
१३) केरळ- इडाया, कुरुमन.
१४) मध्यप्रदेश- अहिर, हटकर, गडरिया,पाल, बघेल, निखर, ढेंगर, ब्रामनिया, ग्वाल, बरगाही/बरगी.
१५) महाराष्ट्र- हटकर, तेलवर, खुटेकर, खाटिक, शेगर, सणगर, अहिर, डांगे, गवळी, गडरीया, कुरुमार.
१६) मणिपूर- च्यांग, याओसंग, नागा.
१७) मेघालय- गारो, हाजोंग, खासी.
१८) मिझोरम- निस्सी/निशी, खामप्टि, मोनपा.
१९) नागालैन्ड- नागा, गड्डी.
२०) ओरिसा- खोंड, कोया.
२१) पंजाब- गौर, बलुच, गडेरिया, अहिर, पाल.
२२) राजस्थान- रबारी/रायका, अहिर, गड्डी, गायरी, घोसी, गुज्जर, रथ/रट्टा, सिंधी, ग्रसिया/गरसिया.
२३) सिक्कीम- भुतिया, लेपचा, लिमबु/लिंबू.
२४) तामिळनाडू- टोडा, ईंडीयार, वेदुगार, कुरुमन, कुरुख.
२५) तेलंगना- कुरुवा, गोलवड्ड, यादव, गोल्ला.
२६) त्रिपुरा- हलाम, माल्सोम.
२७) उत्तरप्रदेश- पाल, अहिर, गुर्जर/वान, घोसी, बघेल, गड्डी.
२८) उत्तराखंड- बकरवाल, गुज्जर, भुतिया, शौका/शौक, गढवाल.
२९) पश्चिम बंगाल- डोम, भुतिया, खोंड, घोसी, अहिर.
१) आंध्रप्रदेश- कुरुवा, गोलवड्ड, यादव, गोल्ला.
२) अरुणाचल प्रदेश- शेरडूक्पेन, खामप्टि, मोनपा, नगा.
३) आसाम- गड्डी.
४) बिहार- खोंड, अहिर, गडरिया, घोसी.
५) छत्तीसगढ- माहतो, रावत.
६) गोवा- गवळी.
७) गुजराथ- भरवाड, रबारी/रायका, वाग्री/वाघरी, चारण, गवळी, मेर, बघेल, जाट.
८) हरियाणा- गुर्जर, अहिर, गडेरिया.
९) हिमाचल प्रदेश- गड्डी, गुज्जर, किन्नौरा, हाटी/हट्टी.
१०) जम्मू आणि काश्मीर- बकरवाल, गड्डी, गुज्जर, चांगपा/चाम्पा, डोगरा, रथ/रट्टा.
११) झारखंड- गौर, उरिया.
१२) कर्नाटक- कुरुबा, गौडा, गोल्ला, हट्टीकार, टोडा.
१३) केरळ- इडाया, कुरुमन.
१४) मध्यप्रदेश- अहिर, हटकर, गडरिया,पाल, बघेल, निखर, ढेंगर, ब्रामनिया, ग्वाल, बरगाही/बरगी.
१५) महाराष्ट्र- हटकर, तेलवर, खुटेकर, खाटिक, शेगर, सणगर, अहिर, डांगे, गवळी, गडरीया, कुरुमार.
१६) मणिपूर- च्यांग, याओसंग, नागा.
१७) मेघालय- गारो, हाजोंग, खासी.
१८) मिझोरम- निस्सी/निशी, खामप्टि, मोनपा.
१९) नागालैन्ड- नागा, गड्डी.
२०) ओरिसा- खोंड, कोया.
२१) पंजाब- गौर, बलुच, गडेरिया, अहिर, पाल.
२२) राजस्थान- रबारी/रायका, अहिर, गड्डी, गायरी, घोसी, गुज्जर, रथ/रट्टा, सिंधी, ग्रसिया/गरसिया.
२३) सिक्कीम- भुतिया, लेपचा, लिमबु/लिंबू.
२४) तामिळनाडू- टोडा, ईंडीयार, वेदुगार, कुरुमन, कुरुख.
२५) तेलंगना- कुरुवा, गोलवड्ड, यादव, गोल्ला.
२६) त्रिपुरा- हलाम, माल्सोम.
२७) उत्तरप्रदेश- पाल, अहिर, गुर्जर/वान, घोसी, बघेल, गड्डी.
२८) उत्तराखंड- बकरवाल, गुज्जर, भुतिया, शौका/शौक, गढवाल.
२९) पश्चिम बंगाल- डोम, भुतिया, खोंड, घोसी, अहिर.
BHAI Gujarat me badhel nahi he sirf rabari/bharvad he aor vaghri ke sath hame mat jode
ReplyDeleteBharvad yduvanshi he gadriy me mat jodo aor Bharvad ane rebari alag cast he
DeleteJharkhand me gour,gope,mahakud,pradhan hai
ReplyDeleteRabari Dhanagar Ki upjati nahi hai.
ReplyDeleterabari raika is Not Shepherd community.