'स्वतंत्र भारतात शिंग्रोबा धनगरावर राज्यकर्त्याकडून अन्याय'


नसानसात भारतमातेविषयी राष्ट्रप्रेम असल्यामुळेच राष्ट्रनायक शिंग्रोबा धनगरास गोर्र्याकातडीच्या साहेबांनी गोळ्या घालून ठार केले. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी शहिद झालेल्या शिंग्रोबा धनगराची स्वतंत्र भारतात उपेक्षाच झाली.
"शिंग्रुबा''
मुंबई-पुणे मार्गावर खंडाळ्याच्या घाटात शिंग्रुबा नावाचा धनगर राहत होता. ब्रिटिशांनी मुंबई-पुणे लोहमार्ग व रस्ता (रोड) सह्याद्रीच्या घाटातून तयार करण्याचा निर्णय घेतला, तेव्हा "रस्ता' कसा व कोठे तयार करायचा व रूळ (रेल्वेचे रूळ) कोठल्या भागात टाकायचे, हे ब्रिटिश इंजिनिअरांना समजावून सांगणारा हा धनगर शिंग्रुबा! धनगरांची स्वतःची अस्मिता जपत शिंग्रुबाने आधुनिक तंत्रज्ञानाचे आव्हान स्वीकारून मानवजातीच्या कल्याणासाठी कसे अफाट कार्य केले, त्याची चित्तरकथा शिंग्रुबाच्या ओव्यांतून सांगितली जाते. शिंग्रुबा वर्षानुवर्षे या घाटाच्या कुशीत, डोंगरमाथ्यावर, डोंगर-कपारीत आपली मेंढरं चरायला नेत असे. त्यामुळे येथील जमिनीची, कड्याकपारींची, जमिनीच्या भुसभुशीतपणाची व दगडी-टणकपणाची खडा न्‌ खडा माहिती त्याला होती. ही माहिती त्याने इंग्रजांना सांगितली. त्या माहितीच्या आधारेच वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून तपासणी करून, सह्याद्रीच्या खंडाळा घाटात डोंगर फोडून रस्ता तयार केला गेला, बोगदे निर्माण केले गेले व मुंबई-पुणे जोडले गेले. म्हणूनच शिंग्रुबाला आधुनिक देव मानले जाते. परंतु निर्दयी व धोकेबाज ब्रिटिश अधिकाऱ्यांनी रस्ता तयार झाल्यावर शिंग्रुबाला बंदुकीच्या गोळ्या मारून ठार मारले. ज्या जागेवर शिंग्रुबाला ठार मारले, त्या जागेवर, घाटात, शिंग्रुबाचे स्मरणार्थ एक छोटुकले देऊळ बांधले गेले. प्रत्येक ड्रायव्हर, प्रवासी आपले वाहन क्षणभर थांबवून, शिंग्रुबाला वंदन करूनच, पुढे जातो. आजही ही प्रथा पाळली जाते. जर्मन संशोधक प्रो. सोन्थायमर यांनी मराठी भाषेत धनगरांच्या मौखिक वाङ्‌मयाचे "छापील' ग्रंथसंग्रहात जतन करण्याचे महान कार्य केले आहे. प्रोफेसर गुन्थर सोन्थायमर पुण्यात आले. मराठी शिकले व 1966 ते 1991 या काळात धनगरांच्या चालीरीती, संस्कृती, ओव्या, इतिहास, पशुपाल
न पद्धत यावर जागतिक कीर्तीचे संशोधन केले.
"शिंग्रुबाची ओवी''
इठ्ठल-बिरुदेवाचं चांगभलं।
खेलु महादबुवाचं चांगभलं।।

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

धनगर समाजातील आडनावे-

तुमचे आडनाव नसल्यास अॅड करावे हि विनंती. ए.एस.पुकळे, सातारा नको शाखाभेद धनगर सारा एक आणि कृपया डबल नाव येऊ नये अशी विनंती 0) कोळपे 1) कोकरे 2) जानकर 3) गोरड 4) विरकर 5) वाघमोडे 6) शेंडगे 7) लुबाळ 8) कारंडे 9) येडगे 10) जेडगे 11) गलंडे 12) रांखुडे 13) तांदळे 14) मेटकरी 15) पुकळे 16) खरात 17) बावधाने 18) दोलताडे 19) मोटे 20) शेळके 21) मुढे 22) वाकसे 23) गावडे 24) देवकते 25) सरगर 26) बनगर 27) पडळकर 28) कटरे 29) घुटुकडे 30) देवकत 31) झंजे 32) खोत 33) कोळेकर 34) धायगुडे 35) शेंबडे 36) बुधे 37) काबुगडे 38) काळे 39) पांढरे 40) पिसे 41) दोरगे 42) भिसे 43) हराळे 44) ढवळे 45) कोळपे 46) हुबाले 47) घुले 48) मासाळ 49) शिंगाडे 50) सातपुते 51) नरबट 52) दिडवाघ 53) बंडगर 54) पाटिल 55) पुजारी 56) पालवे 57) बिचुकले 58) खटके 59) पोले 60) वगरे 61) खांडेकर 62) लेंगरे 63) सातपुते 64) सुळे 65) तरंगे 66) यमगर 67) व्हनमाने 68) पिंजारी 69) सजगणे 70) पिसाळ 71) तामखडे 72) वाटेगावकर 73) इरकर 74) भुते 75) लवटे 76) माने 77) मरगळे 78) हाके 79) गडदे 80) डांगे 81) देशमुख 82) शिंदे 83) तरसे 84) पावणे 85) करे 86) गोरे...
Read more

List of Hatkar clans

The  Hatkar  (archaically transliterated as  HattiKara  or  Barhatta  ,  BaraHatti  ) are an  Indian warrior caste , found predominantly in the state of  Maharashtra . The word "hat" means obstinacy in Marathi and "kar" means doer meaning obstinate.  Hatkar  is the subcast of  Dhangar  Community. The following is the list of  Hatkar  clans/Kulas of surnames from  India . Hatkar have Titles  Rao  , Patil  ,  Deshmukh  ,  Maharaja  ,  Subahdar . Hatkar's are called also  Bargi  / Barahatti / Barhatta / Bargahi / Baragahi / Barahghar / Bande  Revolutionary  / Zende  Brave . The Hatkars primarily reside in the Indian states of  Maharashtra , Madhya Pradesh ,  Gujarat ,  Karnataka , and  Andhra Pradesh . ·          1 Kharat ·       ...
Read more

About 108 clans(108 कुळ/कुल) of Dhangars and 22 sub castes (22 पोट जाती).

There are total 108 exogamous groups (clans) of Dhangars found all over India.These clans found Three and half main sub divisions due to division of labour among brothers of one family(एक ही परिवार के सदस्यो में काम का विभाजन हो गया).These are Shepherds(Hatti/Hatkar,Pal,Kuru/Kuruba,Gadariya etc..),Cow herders/Ahir (Yadu and Gawali) or Buffalo keepers(Mahaskar/Gurjar/Gujjar) and wool and blanket weavers (Khutekar,Sangar and Shegar).The half division is butchers(Khatik).All sub sects fall in either of these division.The number three and half is not random selection but has a religious and cosmological significance. These three and half divisions further divided into 22 endogamous groups (sub-castes). http://vinaykumarmadane.blogspot.in/
Read more